Historie

Van Brinkert tot Kaasplein behelst een geschiedenis van ruim 400 jaar die begon in de 16^e eeuw. Toen is hier een boerderijtje gebouwd waarvan te achterhalen is dat het in 1601 bewoond werd door Brinck Willem. De laatste bewoner was de familie Vossebelt/Klein Teselink die in 1906 het oude Brinkert verkocht aan Jan Wolter Stokkentreeft die het sloopte en, na wat grondruil met de gemeente, er een tuin van maakte.

De grond naast het Brinkert was eigendom van de kerk. In 1874 kocht Hendrik Jan Hollenberg hier een stuk van en liet daar een boerderij op bouwen. Al in 1882 verhuisde deze naar de Taets van Amerongenstraat Nadien is het vier keer in andere handen overgegaan totdat in 1905 het pand werd aangekocht door de Anthonie Cohen, handelaar in lompen etc.

Daar de familie Cohen van Joodse afkomst was werden zij in 1943 door de Duitsers gedeporteerd naar een vernietigingskamp in Polen en zijn daar om het leven gebracht. Het pand werd in 1943 verkocht aan de fa. Klumpers.

De advocaat Godschalk van de overheidsinstelling, die na de oorlog belast was met het herstel van de Joodse eigendommen, kocht het pand terug van Klumpers. Met de opbrengst betaalde hij het restant van de hypotheek die de familie Cohen in Markelo nog had openstaan. De heer Godschalk verkocht het pand aan de Coöperatieve Zuivelfabriek Markelo die het vervolgens sloopte ter verwezenlijking van haar uitbreidingsplannen.

Een ander boerderijtje dat vroeger op het huidige kaasplein stond was het Roolves (Roolfs). Deze is waarschijnlijk begin 1700 gebouwd. Het stond op de plaats waar de huidige parkeerplaats voor de kaasfabriek is.

In 1915 is de familie Roolfs (nu Dijkjans) verhuist naar de Taets van Amerongenstraat en is het pand aangekocht door de familie Leunk op Oabrahams (Wapen van Markelo). Deze heeft de boerderij gesloopt en er een plantsoen met terrasje aangelegd. Het weggetje dat vroeger achter langs de oude zuivelfabriek liep, werd Roolfs Steegje genoemd als herinnering aan deze boerderij.

De weg naar Goor, op de kaart aangeduid als de Keunnink Stege, liep vroeger aan de andere kant van Eungs Schöppe, de vroegere boerderij van Eungs. Tussen 1820 en 1830 is deze weg verlegd naar de andere kant van Eungs. Thans de huidige weg naar Goor. De naam Keunnink zou zijn ontstaan doordat in de Franse tijd Koning Lodewijk (broer van Napoleon) deze weg passeerde.

Ontstaan Zuivelindustrie Markelo

Tegenover de huidige Plusmarkt stond vroeger een boerderijtje dat in 1650 bewoond werd door Derck en Evertjen Rensinck. Deze boerderij werd meestal aangeduid met de naam Papendries. Vanaf 1800 werd het huis bewoond door de “duitsche jood” Victor Abraham Cracau met zijn gezin. Victor was kleermaker, tapper en koopman en had naast zijn woning een groot pakhuis gebouwd.

Naast het Papendries stond een woonhuis dat de naam droeg “t Kwaks”. In 1767 woonde hier Adolf Kwak (ook wel geschreven als Quack). Adolfs dochter Hendrika trouwde met Hendrikus Warmelink en na zijn overlijden met haar zwager Jan Warmelink. Deze Jan Warmelink kocht in 1820 het naastgelegen pand Papendries. Het boerderijtje  werd gesloopt en Warmelink bouwde daarop een nieuwe woning.

Een dochter van Hendrikus en Hendrika trouwde met een Jan van Dam. Na het overlijden van Jan Warmelink in 1832 ging dit stel op ’t Kwaks wonen. Bij een boedelscheiding in 1871 in de familie Van Dam, werd het huis verkocht aan de firma Stokkentreeft.

Tegelijk met de aankoop van dit perceel begon Stokkentreeft zijn veevoederhandel. Op de plaats van het aangekocht huis verrees een pakhuis. De schuur van het vroegere Kwaks moest plaats maken voor een lijnkoekenmolen die in 1891 alweer werd afgebroken en vervangen werd door een woning, terwijl in 1894 een deel van het pakhuis werd omgebouwd tot stoom-boterfabriek en waarmee de zuivelindustrie in Markelo was geboren.

Van Zuivel- naar Kaasfabriek

In 1907 verkocht de firma Stokkentreeft het gehele complex aan de zojuist opgerichte Coöperatieve Landbouwvereniging. In 1921 werd overgegaan tot de scheiding van de zuivelfabriek en de aankoopvereniging. Begin 1950 werd besloten om over te gaan tot de bouw van een kaasfabriek en werd op 7 mei 1951 de eerste kaas gemaakt.

Na talrijke fusiebespreking met Holten Laren werd besloten om naast de kaasfabriek een nieuwe zuivelfabriek te bouwen die op 19 mei 1964 werd geopend. Begin 1970 werd de exploitatie van de fabriek aan Coberco overgedragen en met dit besluit werd een periode van 63 jaar zelfstandigheid afgesloten.

In 2000 werd de fabriek in zijn geheel gesloten. Het enige wat nog herinnerde aan de zuivelindustrie in Markelo was de naam KAASPLEIN. Maar in 2014 werd het terrein door de Gemeente Hof van Twente aangekocht en met een bijdrage van de Provincie Overijssel werd er ruimte gecreërd voor herontwikkeling van het plein.

Plan Mooi Markelo

Uitgangspunt is een herinrichting van het terrein als een openbaar verblijfsgebied (centrumplein). Via Plan Mooi Markelo hebben de inwoners van Markelo mee kunnen denken en hun visie kunnen geven. Iljits Ijsebrands en Gerard ter Höfte (de aanjagers achter dit burgerparticipatieproces Plan Mooi Markelo) hebben dit tot een prachtig ontwerp vertaald wat tot uitvoering gebracht kan worden.

Op 2 juni 2016 werd de fabriek nog voor een laatste keer opengesteld voor oud werknemers en belangstellenden om nog een laatste blik te werpen en afscheid te nemen van een tijdperk. Op 10 juni 2016 werd begonnen met de sloop van de fabriek.

Op 30 augustus 2016 werd Stichting De Kaasfabriek Markelo opgericht. Met voorzitter Wim van Tiel, secretaris Frank Leensen en penningmeester Arjan Eertink zullen zij samen met het bestuur invulling gaan geven aan deze nieuwe bepalende plek in de Markelose dorpskern.